GDP र GNI भनेको के हो यसको मापन कसरी हुन्छ सरल भाषामा उदारहण सहित जान्नुहोस ।

डीजीपी (GDP) र जीएनआई (GNI) दुवैले कुनै पनि देशको आर्थिक गतिविधि नाप्ने काम गर्छन्, तर तिनीहरूले नाप्ने तरिका फरक हुन्छ।

---

कुल गार्हस्थ उत्पादन (GDP) - Gross Domestic Product

GDP ले कुनै पनि देशको भौगोलिक सीमाभित्र एक वर्षमा उत्पादन भएका सम्पूर्ण वस्तु तथा सेवाहरूको कुल बजार मूल्यलाई जनाउँछ। यसमा देशका नागरिक र विदेशीहरूले उत्पादन गरेको दुवैलाई समावेश गरिन्छ, तर महत्त्वपूर्ण कुरा के हो भने त्यो उत्पादन देशको सीमाभित्र हुनुपर्छ।

मुख्य विशेषता:

• भौगोलिक सीमामा आधारित: यसले उत्पादन कहाँ भयो भन्ने कुरामा जोड दिन्छ।

• उदाहरण: नेपालमा रहेको कुनै चिनियाँ कम्पनीले उत्पादन गरेको सामानबाट भएको आम्दानीलाई नेपालको GDP मा गणना गरिन्छ, किनकि त्यो उत्पादन नेपालको भूभागमा भएको हो।

---

कुल राष्ट्रिय आय (GNI) - Gross National Income

GNI ले कुनै पनि देशका नागरिकहरूले एक वर्षमा प्राप्त गरेको कुल आयलाई जनाउँछ। यसमा देशका नागरिकहरूले स्वदेशमा कमाएको आम्दानीका साथै विदेशमा बसेर कमाएको आम्दानी पनि समावेश हुन्छ। यद्यपि, यसमा देशमा रहेका विदेशी नागरिकहरूले कमाएको आयलाई भने हटाइन्छ।

मुख्य विशेषता:

• नागरिकतामा आधारित: यसले कमाउने व्यक्ति वा संस्था कुन देशको नागरिक हो भन्ने कुरामा जोड दिन्छ।

• उदाहरण: नेपालमा बस्ने नेपाली नागरिकले कमाएको आम्दानी र विदेशमा बसेर रेमिट्यान्स पठाउने नेपाली नागरिकले कमाएको आम्दानी दुवैलाई नेपालको GNI मा गणना गरिन्छ।

---

मुख्य भिन्नता

सरल भाषामा भन्नुपर्दा:

• GDP = देशको सिमानाभित्र भएको कुल उत्पादनको मूल्य।

• GNI = देशका नागरिकहरूले स्वदेश वा विदेशबाट प्राप्त गरेको कुल आम्दानी।

सूचक:

• GDP = उत्पादन + देशबाहिरका नागरिकले देशमा कमाएको आय - देशका नागरिकले विदेशमा कमाएको आय।

• GNI = GDP + देशका नागरिकले विदेशबाट कमाएको कुल आम्दानी (रेमिट्यान्स, लगानीको नाफा आदि) - देशमा रहेका विदेशीहरूले विदेश पठाएको आम्दानी।

जुन देशहरूले ठूलो मात्रामा रेमिट्यान्स प्राप्त गर्छन् (जस्तै नेपाल), उनीहरूको GNI प्रायः GDP भन्दा बढी हुन्छ। यसको विपरीत, जुन देशहरूमा धेरै विदेशी कम्पनीहरू छन् र ती कम्पनीहरूले ठूलो नाफा विदेश पठाउँछन्, त्यस्ता देशहरूको GDP GNI भन्दा बढी हुन सक्छ।