भौतिक शास्त्र (Physics)
✅ जोन क्लार्क (John Clarke): युनिभर्सिटी अफ क्यालिफोर्निया, बर्कले, संयुक्त राज्य अमेरिका (University of California, Berkeley, USA)
✅ मिशेल एच. डेभोरेट (Michel H. Devoret): येल विश्वविद्यालय (Yale University) र युनिभर्सिटी अफ क्यालिफोर्निया, सान्ता बारबरा, संयुक्त राज्य अमेरिका (University of California, Santa Barbara, USA)
✅ जोन एम. मार्टिनिस (John M. Martinis): युनिभर्सिटी अफ क्यालिफोर्निया, सान्ता बारबरा, संयुक्त राज्य अमेरिका (University of California, Santa Barbara, USA)
✅ उहाँहरूलाई "इलेक्ट्रिक सर्किटमा म्याक्रोस्कोपिक क्वान्टम मेकानिकल टनेलिंग र ऊर्जा क्वान्टाइजेशनको खोज" (for the discovery of macroscopic quantum mechanical tunnelling and energy quantisation in an electric circuit) को लागि यो पुरस्कार प्रदान गरिएको हो।
🔄 उनीहरुले गरेका मुख्य योगदान (The Significance of the Discovery):
✅ क्वान्टम भौतिकीलाई बृहत् स्तरमा प्रदर्शन: उनीहरूको कामले लामो समयदेखि रहेको एउटा आधारभूत प्रश्नको जवाफ दियो कि क्वान्टम मेकानिक्सका अनौठा नियमहरू (जुन सामान्यतया परमाणु र अति-साना कणहरूमा मात्र देखिन्छन्) ठूला, हातमा समात्न सकिने प्रणालीहरूमा पनि प्रदर्शन गर्न सकिन्छ।
✅ म्याक्रोस्कोपिक क्वान्टम टनेलिंग (Macroscopic Quantum Tunnelling): उनीहरूले अति-चिसो पारिएका (superconducting) विद्युतीय सर्किटहरूमा प्रयोग गरेर यो प्रमाणित गर्नुभयो कि सर्किटको सम्पूर्ण चार्जले एउटै 'म्याक्रोस्कोपिक क्वान्टम वस्तु' को रूपमा व्यवहार गर्छ। यसले गर्दा, यो सर्किटले अवरोध पार नगरी सिधै टनेलबाट भएर जाने (quantum tunnelling) प्रक्रिया प्रदर्शन गर्न सफल भयो।
✅ ऊर्जा क्वान्टाइजेशन (Energy Quantisation): उनीहरूले सर्किटको ऊर्जा स्तरहरू क्वान्टाइज्ड छन्, अर्थात् सर्किटले केवल निश्चित, असतत मात्रामा (discrete amounts) ऊर्जा मात्र अवशोषित वा उत्सर्जन गर्छ भन्ने प्रमाणित गर्नुभयो।
🔄 आधुनिक प्रविधिमा प्रभाव: यो क्रान्तिकारी खोजले क्वान्टम कम्प्युटिङ (Quantum Computing) को लागि आधार तयार गर्यो। उहाँहरूको कामबाट विकसित सुपरकन्डक्टिङ सर्किटहरू आजको क्वान्टम बिट्स (qubits) को विकासको लागि महत्त्वपूर्ण छन्, जसले भविष्यको क्वान्टम प्रविधिहरू जस्तै क्वान्टम क्रिप्टोग्राफी र सेन्सरहरूका लागि मार्ग खोलेको छ।
🔄 पुरस्कार घोषणा:
✅ यो पुरस्कार रोयल स्वीडिश एकेडेमी अफ साइन्सेस (The Royal Swedish Academy of Sciences) द्वारा अक्टोबर ७, २०२५ मा घोषणा गरिएको थियो। विजेताहरूले ११ मिलियन स्विडिश क्रोनर (SEK 11 million) को राशि बराबर पाउने छन।
रसायन शास्त्र (Chemistry)
🔄 विजेताहरू (The Laureates):
✅ सुसुमु कितागावा (Susumu Kitagawa): क्योटो विश्वविद्यालय, जापान (Kyoto University, Japan)
✅ रिचर्ड रब्सन (Richard Robson): युनिभर्सिटी अफ मेलबर्न, अस्ट्रेलिया (University of Melbourne, Australia)
✅ ओमर एम. याघी (Omar M. Yaghi): युनिभर्सिटी अफ क्यालिफोर्निया, बर्कले, संयुक्त राज्य अमेरिका (University of California, Berkeley, USA)
🔄 पुरस्कारको वितरणको कारण (The Awarding Citation):
✅ उनीहरूलाई "मेटल–अर्गानिक फ्रेमवर्कको विकास" (for the development of metal–organic frameworks) को लागि यो पुरस्कार प्रदान गरिएको हो।
🔄 प्रमुख योगदान (The Significance of the Discovery):
✅ नयाँ आणविक वास्तुकला (New Molecular Architecture): यी वैज्ञानिकहरूले रसायन शास्त्रमा एउटा नयाँ प्रकारको आणविक वास्तुकलाको विकास गर्नुभयो।
✅ मेटल–अर्गानिक फ्रेमवर्क (MOFs): MOFs धातु आयनहरू (Metal Ions) लाई अर्गानिक (कार्बनमा आधारित) अणुहरूद्वारा जोडेर बनाइएका क्रिस्टलीय पदार्थहरू हुन्। यो संरचनामा ठूला-ठूला सूक्ष्म छिद्रहरू (cavities) वा खाली ठाउँहरू हुन्छन्, जसलाई "अणुहरूका लागि कोठा" (rooms for chemistry) भनिन्छ।
🔄 प्रयोगको सम्भाव्यता (Potential Applications):
✅ ग्यास भण्डारण र नियन्त्रण: MOFs को विशाल आन्तरिक सतह क्षेत्रले कार्बन डाइअक्साइड (Carbon Dioxide) र मिथेन (Methane) जस्ता ग्यासहरूलाई अत्यधिक मात्रामा भण्डारण गर्न वा कब्जा गर्न मद्दत गर्छ। यो प्रविधि जलवायु परिवर्तन (Climate Change) र ऊर्जा भण्डारणको लागि क्रान्तिकारी हुन सक्छ।
✅ पानी सङ्कलन: MOFs को प्रयोग गरेर मरुभूमि वा कम आर्द्रता भएको हावाबाट पनि पानी सङ्कलन गर्न सकिन्छ।
✅ रसायनिक उत्प्रेरक (Catalysis): MOFs ले रासायनिक प्रतिक्रियाहरूलाई गति दिन र नियन्त्रण गर्न सक्छ।
🔄 वैज्ञानिक विकासक्रम:
✅ रिचर्ड रब्सन: सन् १९८९ मा मेटल आयन र अर्गानिक अणुहरूलाई जोडेर खाली ठाउँ भएको क्रिस्टलीय संरचना बनाउने पहिलो प्रयोग गर्नुभयो।
✅ सुसुमु कितागावा: १९९० को दशकमा यो संरचनामा ग्यासको प्रवाह हुनसक्ने र यसलाई लचिलो बनाउन सकिने सम्भाव्यता देखाउनुभयो।
✅ओमर एम. याघी: अत्यधिक स्थिर MOFs को विकास गर्नुभयो र तार्किक डिजाइनका सिद्धान्तहरू (rational design principles) प्रस्तुत गर्नुभयो, जसले गर्दा रसायनशास्त्रीहरूले विशिष्ट कार्यहरूको लागि MOFs को गुणहरूलाई "ट्युन" गर्न सक्ने भए।
🔄पुरस्कार घोषणा:
✅ यो पुरस्कार रोयल स्वीडिश एकेडेमी अफ साइन्सेस (The Royal Swedish Academy of Sciences) द्वारा अक्टोबर ८, २०२५ मा घोषणा गरियो।
चिकित्सा शास्त्र (Medicine)
🔄विजेताहरू (The Laureates):
✅ म्यारी ई. ब्रन्को (Mary E. Brunkow): इन्स्टिच्युट फर सिस्टम्स बायोलोजी, सिएटल, संयुक्त राज्य अमेरिका (Institute for Systems Biology, Seattle, USA)
✅ फ्रेड राम्सडेल (Fred Ramsdell): सोनोमा बायोथेराप्युटिक्स, सान फ्रान्सिस्को, संयुक्त राज्य अमेरिका (Sonoma Biotherapeutics, San Francisco, USA)
✅ शिमोन साकागुची (Shimon Sakaguchi): ओसाका विश्वविद्यालय, जापान (Osaka University, Japan)
🔄पुरस्कारको कारण (The Awarding Citation):
✅ "पेरिफेरल इम्युन टोलरेन्ससँग सम्बन्धित महत्त्वपूर्ण खोज" (for their discoveries concerning peripheral immune tolerance that prevents the immune system from harming the body) को लागि यो पुरस्कार प्रदान गरिएको हो।
🔄मुख्य योगदान (The Significance of the Discovery):
✅ नियामक टी-कोष (Regulatory T Cells - Treg): प्रतिरक्षा प्रणालीको "सुरक्षा गार्ड" को रूपमा काम गर्ने एक विशेष प्रकारको सेतो रक्तकोष नियामक टी-कोष (Treg) को पहिचान गर्नुभयो।
✅ स्व-सहिष्णुता (Self-Tolerance) को संयन्त्र: शरीरमा रोगसँग लड्ने शक्तिशाली प्रतिरक्षा प्रणाली हुन्छ, तर यसलाई सन्तुलित गर्न पनि आवश्यक छ, नत्र यसले शरीरको आफ्नै स्वस्थ तन्तु र अंगहरूलाई आक्रमण गर्न सक्छ, जसलाई अटोइम्युन रोग (Autoimmune Disease) भनिन्छ (जस्तै: टाइप १ मधुमेह, मल्टीपल स्क्लेरोसिस)। Treg कोषहरूले यही काम गर्छन्—उनीहरूले अन्य टी-कोषहरूलाई शान्त पारेर शरीरलाई आफैं विरुद्धको आक्रमणबाट जोगाउँछन्। यो प्रक्रियालाई 'पेरिफेरल इम्युन टोलरेन्स' भनिन्छ।
✅ FOXP3 जीनको पहिचान: ब्रन्को र राम्सडेलले FOXP3 जीन मा हुने उत्परिवर्तन (mutation) को कारणले कसरी गम्भीर अटोइम्युन रोगहरू लाग्छन् भन्ने पत्ता लगाए। पछि साकागुची र अन्य वैज्ञानिकहरूले FOXP3 जीनले नै नियामक टी-कोषहरूको विकास र कार्यलाई नियन्त्रण गर्ने प्रमाणित गरे।
🔄 चिकित्साक्षेत्रमा प्रभाव (Impact on Medicine):
✅ अटोइम्युन रोगको उपचार: यस खोजले अटोइम्युन रोगहरूका लागि नयाँ र लक्षित उपचार विधिहरू विकास गर्न आधार प्रदान गरेको छ, जसबाट Treg कोषहरूको सङ्ख्या बढाएर अनियन्त्रित प्रतिरक्षा प्रतिक्रियालाई नियन्त्रण गर्न सकिन्छ।
✅ क्यान्सर उपचार (Immunotherapy): क्यान्सरका कोषहरूले प्रायः Treg कोषहरूको प्रयोग गरेर प्रतिरक्षा प्रणालीको आक्रमणबाट बच्ने प्रयास गर्छन्। यस अनुसन्धानले Treg कोषहरूलाई निष्क्रिय पारेर क्यान्सरको विरुद्धमा प्रतिरक्षा प्रणालीलाई अझ प्रभावकारी बनाउने नयाँ क्यान्सर इम्युनोथेरापीहरू विकास गर्न मद्दत गरेको छ।
✅ अंग प्रत्यारोपण (Organ Transplant): अंग प्रत्यारोपणपछि शरीरले नयाँ अंगलाई अस्वीकार गर्ने समस्यालाई नियन्त्रण गर्न पनि Treg कोषहरूको प्रयोगका लागि क्लिनिकल ट्रायलहरू भइरहेका छन्।
🔄 पुरस्कार घोषणा:
यो पुरस्कार नोबेल एसेम्बली एट कारोलिन्स्का इन्स्टिच्युट (Nobel Assembly at the Karolinska Institutet) द्वारा अक्टोबर ६, २०२५ मा घोषणा गरियो।
साहित्य (Literature)
🔄 विजेता (The Laureate):
✅ लास्लो क्रास्नाहोर्काई (László Krasznahorkai)
✅ राष्ट्र: हङ्गेरी (Hungary)
✅ जन्म: सन् १९५४, ग्युला, हङ्गेरी
🔄 पुरस्कारको कारण (The Awarding Citation):
✅ उहाँलाई "उहाँको प्रभावशाली र दूरदर्शी कृतिहरूका लागि, जसले प्रलयको भयबीच पनि कलाको शक्तिलाई पुनः पुष्टि गर्छ" (for his compelling and visionary oeuvre that, in the midst of apocalyptic terror, reaffirms the power of art) भन्ने कारणले यो पुरस्कार प्रदान गरिएको हो।
🔄 मुख्य साहित्यिक योगदान तथा शैली (Key Contributions and Style):
✅ साहित्यिक परम्परा: क्रास्नाहोर्काईलाई फ्रान्ज काफ्का (Franz Kafka) र थोमस बर्नहार्ड (Thomas Bernhard) सम्म फैलिएको मध्य युरोपेली (Central European) महाकाव्य लेखनको एक महान् लेखक मानिन्छ। उहाँको लेखन 'एपोक्यालिप्टिक टेरर' (प्रलयको भय/आतङ्क) र दर्शनमा आधारित छ।
✅ लेखन शैली: उहाँको लेखन लामो, अविराम, गहन र दार्शनिक गद्यका लागि प्रख्यात छ। उहाँका उपन्यासहरूमा प्रायः लामो, घुमाउरा वाक्यहरू हुन्छन् जसले पाठकलाई एक किसिमको सम्मोहक लयमा तान्छन्। उदाहरणका लागि, उहाँको चर्चित उपन्यास 'सातान्ताङो' (Sátántangó) का १२ वटै अध्याय प्रायः एकल अनुच्छेदमा लेखिएका छन्।
✅ मुख्य विषयवस्तु: उहाँका कृतिहरूले प्रायः सामाजिक पतन, मानवको निराशा, अराजकता, एकान्त र अस्थिर संसारमा अर्थको खोजी जस्ता विषयहरूलाई चित्रण गर्दछन्।
🔄 चर्चित कृतिहरू (Notable Works):
✅ सातान्ताङो (Sátántangó, १९८५): यो उहाँको पहिलो उपन्यास हो, जसले हङ्गेरीमा उहाँलाई प्रख्यात बनायो। यसमा पतन हुँदै गरेको एक ग्रामीण समुदायको निराशाजनक कथा चित्रण गरिएको छ।
✅ द मेलान्कोली अफ रेसिस्टेन्स (The Melancholy of Resistance, १९८९): यो एक ज्वरोमय रूपक कथा हो, जसमा एक सानो शहरमा हिंसा, अराजकता र अधिनायकवादको सम्भावनालाई एउटा विशाल व्हेलको शवको रहस्यमय सर्कस प्रदर्शनको माध्यमबाट प्रस्तुत गरिएको छ।
✅चलचित्रसँग सहकार्य: उहाँका धेरैजसो उपन्यासहरू, जस्तै 'सातान्ताङो' र 'वर्कमेइस्टर हार्मोनिज (Werckmeister Harmonies)', हङ्गेरियन निर्देशक बेला टार (Béla Tarr) द्वारा अत्यन्त मौलिक चलचित्रहरूमा रूपान्तरण गरिएका छन्, जसले उहाँको कामलाई अन्तर्राष्ट्रिय दर्शकमाझ पुर्यायो।
🔄 अन्य जानकारी:
✅नोबेल पुरस्कार पाउने हङ्गेरीका लेखक: लास्लो क्रास्नाहोर्काई साहित्यतर्फ नोबेल पुरस्कार पाउने हङ्गेरीका दोस्रो लेखक हुन्। यसअघि सन् २००२ मा इम्रे केर्टेसले (Imre Kertész) यो सम्मान पाउनुभएको थियो।
✅पुरस्कार रकम: उहाँले ११ मिलियन स्विडिस क्रोनर (करिब १.२ मिलियन अमेरिकी डलर) सहित स्वर्ण पदक र डिप्लोमा प्राप्त गर्नुहुनेछ।
🔄 पुरस्कार घोषणा: साहित्यतर्फको नोबेल पुरस्कारको घोषणा स्विडिश एकेडेमी (Swedish Academy) द्वारा अक्टोबर ९, २०२५ मा गरिएको थियो।
शान्ती (Peace)
🔄 विजेता (The Laureate):
✅मारिया कोरिना माचाडो (María Corina Machado)
✅राष्ट्र: भेनेजुएला (Venezuela)
✅पेशा: विपक्षी राजनीतिक नेता र लोकतन्त्रवादी अभियन्ता
🔄 पुरस्कारको कारण (The Awarding Citation):
✅ नर्वेजियन नोबेल समितिले मारिया कोरिना माचाडोलाई "भेनेजुएलाका जनताका लागि लोकतान्त्रिक अधिकार प्रवर्द्धन गर्ने उहाँको अथक कार्य र तानाशाहीबाट लोकतन्त्रमा न्यायपूर्ण तथा शान्तिपूर्ण रूपान्तरणका लागि गर्नुभएको सङ्घर्ष" (for her tireless work promoting democratic rights for the people of Venezuela and for her struggle to achieve a just and peaceful transition from dictatorship to democracy) का लागि यो पुरस्कार प्रदान गरेको हो।
✅ समितिले उहाँलाई "बढ्दो अन्धकारको बीचमा लोकतन्त्रको ज्योति बलिरहने एक साहसी र प्रतिबद्ध शान्तिकी च्याम्पियन" को रूपमा पनि प्रशंसा गरेको छ।
🔄 मुख्य योगदान तथा सङ्घर्ष (Key Contributions and Struggle):
✅ लोकतन्त्रको प्रतीक: माचाडो भेनेजुएलाको लोकतन्त्र समर्थक आन्दोलनमा एक केन्द्रीय व्यक्तित्व हुनुहुन्छ र ल्याटिन अमेरिकामा नागरिक साहसको शक्तिशाली प्रतीक मानिनुहुन्छ।
✅ निरन्तर प्रतिरोध: उहाँले निकोलस माडुरोको दमनकारी शासनलाई दशकौंदेखि चुनौती दिँदै आउनुभएको छ, धम्की, गिरफ्तारी र राजनीतिक सतावट सहेर पनि उहाँ भेनेजुएलामै रहनुभएको छ।
✅ चुनावी सङ्घर्ष: उहाँ सन् २०२४ को राष्ट्रपतीय चुनावमा प्रमुख आकाङ्क्षी हुनुहुन्थ्यो, तर सरकारको पक्षमा रहेको सर्वोच्च अदालतले उहाँलाई उम्मेदवारी दिनबाट प्रतिबन्ध लगायो। यद्यपि, उहाँले आफ्नो आन्दोलनलाई एकताबद्ध गर्दै शान्तिपूर्ण सङ्घर्ष जारी राख्नुभयो।
✅ सङ्गठन स्थापना: उहाँले स्वतन्त्र र निष्पक्ष निर्वाचनको प्रवर्द्धन गर्ने नागरिक समाज समूह 'सुमाते' (Súmate) को सह-स्थापना गर्नुभयो, जसले "गोलीभन्दा मतपत्रको छनौट" मा जोड दिन्छ।
✅ एकता: उहाँले विभाजन भएको विपक्षी गठबन्धनलाई स्वतन्त्र निर्वाचनको मागमा एकजुट गराउन महत्वपूर्ण भूमिका खेल्नुभयो।
🔄 अन्य जानकारी:
✅ घोषणा मिति: अक्टोबर १०, २०२५ (शुक्रबार)
✅पुरस्कार समारोहको स्थान: ओस्लो, नर्वे (अन्य नोबेल पुरस्कारहरू स्टकहोम, स्वीडेनमा प्रदान गरिन्छन्)।
✅पुरस्कार रकम: ११ मिलियन स्विडिस क्रोनर (करिब १.२ मिलियन अमेरिकी डलर)।
नोबेल समितिको भनाइ: "मारिया कोरिना माचाडोले लोकतन्त्रका उपकरणहरू शान्तिका उपकरणहरू पनि हुन् भनी देखाउनुभएको छ।"(alert-success)
अर्थशास्त्र (Economics)
🔄 विजेताहरू (The Laureates):यस वर्षको अर्थशास्त्रको नोबेल पुरस्कार तीन जना शोधकर्ताहरूलाई संयुक्त रूपमा प्रदान गरिएको छ:
✅जोएल मोकिर (Joel Mokyr)
✅राष्ट्र: नेदरल्यान्ड्स / अमेरिका
✅सम्बद्ध संस्था: नर्थवेस्टर्न युनिभर्सिटी (Northwestern University), अमेरिका
✅फिलिप एघियन (Philippe Aghion)
✅राष्ट्र: फ्रान्स
✅ सम्बद्ध संस्था: कलेज डे फ्रान्स (Collège de France) र लन्डन स्कूल अफ इकोनोमिक्स (London School of Economics)
✅पिटर हाउविट (Peter Howitt)
✅राष्ट्र: क्यानडा
✅सम्बद्ध संस्था: ब्राउन युनिभर्सिटी (Brown University), अमेरिका
✅ "आविष्कार-द्वारा संचालित आर्थिक वृद्धि (innovation-driven economic growth) को व्याख्या गरेबापत" (for having explained innovation-driven economic growth) यो पुरस्कार प्रदान गरिएको हो।
✅ पुरस्कारको रकम (११ मिलियन स्विडिस क्रोनर) को आधा भाग जोएल मोकिरलाई र बाँकी आधा भाग फिलिप एघियन र पिटर हाउविटलाई संयुक्त रूपमा दिइएको छ।
🔄 मुख्य योगदान तथा सिद्धान्त (Key Contributions and Theory):
✅ उहाँहरूको कामले अर्थतन्त्र कसरी निरन्तर बढ्छ र किन औद्योगिक क्रान्तिपछि केही समाजहरूले दिगो विकास प्राप्त गर्न सफल भए भन्ने कुरा बुझ्न मद्दत गर्दछ।
🔄 जोएल मोकिरको योगदान (Joel Mokyr's Contribution):
✅ उहाँले "प्राविधिक प्रगतिका लागि आवश्यक पूर्वशर्तहरू (prerequisites for sustained growth through technological progress) पहिचान गरेको" लागि पुरस्कृत हुनुभयो।
✅ आर्थिक इतिहासको माध्यमबाट, उहाँले दिगो आर्थिक वृद्धिका लागि वैज्ञानिक सफलता र त्यसको व्यावहारिक प्रयोगलाई एक-अर्कालाई बढावा दिनका लागि निरन्तर ज्ञानको प्रवाह आवश्यक छ भन्ने देखाउनुभयो।
(ads)
🔄 फिलिप एघियन र पिटर हाउविटको योगदान (Philippe Aghion and Peter Howitt's Contribution):
✅ उहाँहरूलाई "सृजनात्मक विनाशद्वारा दिगो वृद्धिको सिद्धान्त (the theory of sustained growth through creative destruction)" का लागि पुरस्कृत गरिएको छ।
✅ घोषणा मिति: अक्टोबर १३, २०२५ (सोमबार)
✅ पुरस्कार समारोहको स्थान: स्टकहोम, स्वीडेन (डिसेम्बर १० मा)
✅ उहाँहरूको कामले अर्थतन्त्र कसरी निरन्तर बढ्छ र किन औद्योगिक क्रान्तिपछि केही समाजहरूले दिगो विकास प्राप्त गर्न सफल भए भन्ने कुरा बुझ्न मद्दत गर्दछ।
🔄 जोएल मोकिरको योगदान (Joel Mokyr's Contribution):
✅ उहाँले "प्राविधिक प्रगतिका लागि आवश्यक पूर्वशर्तहरू (prerequisites for sustained growth through technological progress) पहिचान गरेको" लागि पुरस्कृत हुनुभयो।
✅ आर्थिक इतिहासको माध्यमबाट, उहाँले दिगो आर्थिक वृद्धिका लागि वैज्ञानिक सफलता र त्यसको व्यावहारिक प्रयोगलाई एक-अर्कालाई बढावा दिनका लागि निरन्तर ज्ञानको प्रवाह आवश्यक छ भन्ने देखाउनुभयो।
🔄 फिलिप एघियन र पिटर हाउविटको योगदान (Philippe Aghion and Peter Howitt's Contribution):
✅ उहाँहरूलाई "सृजनात्मक विनाशद्वारा दिगो वृद्धिको सिद्धान्त (the theory of sustained growth through creative destruction)" का लागि पुरस्कृत गरिएको छ।
उहाँहरूले गणितीय मोडेल (mathematical model) प्रयोग गरी सृजनात्मक विनाशको अवधारणालाई औपचारिक रूप दिनुभयो। यसले नयाँ आविष्कारहरू (नयाँ प्रविधि र उत्पादन विधिहरू) ले पुराना प्रविधि र व्यवसायहरूलाई प्रतिस्थापन (नष्ट) गरेर कसरी आर्थिक वृद्धिलाई निरन्तरता दिन्छ भन्ने व्याख्या गर्दछ। यो अवधारणा मूलतः अर्थशास्त्री जोसेफ शुमपिटरसँग सम्बन्धित छ।🔄 अन्य जानकारी:(alert-success)
✅ घोषणा मिति: अक्टोबर १३, २०२५ (सोमबार)
✅ पुरस्कार समारोहको स्थान: स्टकहोम, स्वीडेन (डिसेम्बर १० मा)
पुरस्कारको औपचारिक नाम: अल्फ्रेड नोबेलको स्मृतिमा स्वेरिजस रिक्सबैंक पुरस्कार (The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel)। यो पुरस्कार सन् १९६८ मा स्विडिस केन्द्रीय बैंकले अल्फ्रेड नोबेलको सम्झनामा स्थापना गरेको हो।(alert-success)
स्रोतः The Nobel Prize
